دو خطبه رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم درباره ماه مبارک رمضان به نام های خطبه شعبانیه و خطبه پیامبر اکرم (ص) در آخرین جمعه ماه شعبان برگرفته از کتاب شریف انوار درخشان از آثار موسسه امام هادی علیه السلام را در زیر مشاهده می کنید.
خطبه رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم معروف به شعبانيّه
مُحَمَّدُ بْنُ بَكْرِ بْنِ النَقّاشِ، وَأَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ الْقَطّانِ، وَمُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ إِبْراهِيمَ الْمَعاذِيِّ، وَمُحَمَّدُ ابْنُ إِبْراهِيمَ بْنِ إِسْحاقَ الْمُكَتِّبِ، قالُوا: حَدَّثَنا أَبُو الْعَبّاسِ أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ الْهَمْدانِيِّ، مَوْلى بَني هاشِمٍ، قالَ: حَدَّثَنا عَلِيُّ بْنُ الْحَسَنِ ابْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضّالٍ، عَنْ أَبِيهِ،
عَنْ أَبِي الْحَسَنِ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى الرِّضا عليه السلام، عَنْ أَبِيهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ، عَنْ أَبِيهِ الصّادِقِ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ، عَنْ أَبِيهِ الْباقِرِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ، عَنْ أَبِيهِ زَيْنِ الْعابِدِينَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ، عَنْ أَبِيهِ سَيِّدِ الشُّهَداءِ اَلْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ، عَنْ أبِيهِ سَيِّدِ الْوَصِيِّينَ أَمِيرِالْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبيطالِبٍ عَلَيْهِمُ الصَّلاةُ وَالسَّلامُ، قالَ:
ترجمه:
حسن بن علىّ بن فضّال از امام رضا عليه السلام، از امام كاظم عليه السلام، از امام صادق عليه السلام، از امام باقر عليه السلام، از امام سجّاد عليه السلام، از امام حسين عليه السلام، از سرور اوصياء امير مؤمنان على بن ابى طالب عليهم الصّلاة والسّلام نقل كرده كه فرمودند:
إِنَّ رَسُولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله وسلمخَطَبَنا ذاتَ يَوْمٍ، فَقالَ:
أَيُّهَا النّاسُ! إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللّهِ بِالْبَرَكَةِ وَالرَّحْمَةِ وَالْمَغْفِرَةِ؛
شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللّهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ، وَأَيّامُهُ أَفْضَلُ اْلاَيّامِ، وَلَيالِيهِ أَفْضَلُ اللَّيالي، وَساعاتُهُ أَفْضَلُ السّاعاتِ. وَهُوَ شَهْرٌ دُعِيتُمْ فِيهِ إِلى ضِيافَةِ اللّهِ، وَجُعِلْتُمْ فيهِ مِنْ أَهْلِ كَرامَةِ اللّهِ.
أَنْفاسُكُمْ فيهِ تَسْبِيحٌ، وَنَوْمُكُمْ فيهِ عِبادَةٌ، وَعَمَلُكُمْ فِيهِ مَقْبُولٌ، وَدُعاؤُكُمْ فيهِ مُسْتَجابٌ .
روزى رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلم براى ما خطبه خواند و فرمود:
هان اى مردم! ماه خدا با بركت و رحمت و مغفرت به سوى شما رو آورده است؛
ماهى كه نزد خدا بهترين ماه ها، و روزهايش بهترين روزها، و شبهايش بهترين شبها، و ساعاتش بهترين ساعات است. و آن ماهى است كه در آن به ميهمانى خدا خوانده شده ايد و از گراميان خدا قرار داده شده ايد.
نَفَسهايتان در آن تسبيح، و خوابتان در آن عبادت، و عملتان در آن مقبول، و دعايتان در آن مستجاب است.
فَاسْأَلُوا اللّهَ رَبَّكُمْ بِنِيّاتٍ صادِقَةٍ وَقُلُوبٍ طاهِرَةٍ، أَنْ يُوَفِّقَكُمْ لِصِيامِهِ وَتِلاوَةِ كِتابِهِ؛ فَإِنَّ الشَّقِيَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرانَ اللّهِ في هذَا الشَّهْرِ الْعَظِيمِ.
وَاذْكُرُوا بِجُوعِكُمْ وَعَطَشِكُمْ فِيهِ، جُوعَ يَوْمِ الْقِيـامَةِ وَعَطَشـَهُ. وَتَصـَدَّقـُوا عَلى فُقَرائِكُمْ وَمَساكينِكُمْ، وَوَقِّرُوا كِبارَكُمْ، وَارْحَمُوا صِغارَكُمْ، وَصِلُوا أَرْحامَكُمْ، وَاحْفَظُوا أَلْسِنَتَكُمْ، وَغُضُّوا عَمّا لا يَحِلُّ [ النَّظَرُ إِلَيْهِ أَبْصارَكُمْ، وَعَمّا لا يَحِلُّ[1]] الإِسْتِماعُ إِلَيْهِ أسْماعَكُمْ
پس خدا ـ پروردگار خود ـ را با نيّتهاى خالص، و دلهاى پاك بخوانيد تا به روزه دارى و تلاوت كتاب [ آسمانى] خود موفّقتان بدارد؛ زيرا بدبخت كسى است كه در اين ماه بزرگ از آمرزش خدا محروم بماند.
و با گرسنگى و تشنگى خود در آن، گرسنگى و تشنگى روز قيامت را ياد آوريد. و بر فقيران و مسكينان خود صدقه دهيد، و بزرگان خود را احترام كنيد، و كوچكان خود را رحم كنيد، و أرحام خود را صله كنيد، و زبانهاى خود را نگهداريد، و از چيزهايى كه نگاه به آنها روا نيست چشم پوشيد، و به چيزهايى كه شنيدنش جايز نيست گوش مسپريد،
وَ تَحَنَّنُوا عَلى أَيْتامِ النّاسِ كَما يُتَحَنَّنُ عَلى أَيْتامِكُمْ وَتُوبُوا إِلَى اللّهِ مِنْ ذُنُوْبِكُمْ، وَارْفَعُوا إِلَيْهِ أَيْدِيَكُمْ بِالدُّعاءِ في اَوْقاتِ صَلَواتِكُمْ، فَإِنَّها أَفْضَلُ السّاعاتِ يَنْظُرُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ فِيها بِالرَّحْمَةِ إِلى عِبادِهِ؛ يُجِيبُهُمْ إِذا ناجـَوْهُ، وَيُلبِّيهِمْ إِذا نادَوْهُ، وَيَسْتَجِيبُ لَهُمْ إِذا دَعَوْهُ.
أَيُّهاَ النّاسُ! إِنَّ أَنْفُسَكُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمالِكُمْ فَفُكُّوها بِاسْتِغْفارِكُمْ، وَظُهُورَكُمْ ثَقِيلَةٌ مِنْ أَوْزارِكُمْ، فَخَفِّفُوا عَنْها بِطُولِ سُجُودِكُمْ،
و بر يتيمان مردم دلسوزى كنيد چنانكه [ دوست داريد ]بر يتيمان شما دلسوزى شود، و از گناهان خود به سوى خدا توبه كنيد، و در وقتهاى نمازتان دستهاى خود را به دعا بلند كنيد كه بهترين ساعاتى است كه خدا در آن با رحمت به بندگان خود مى نگرد.
چون مناجاتش كنند پاسخشان دهد، و چون او را ندا كنند لبّيكشان گويد، و هر گاه او را بخوانند اجابتشان كند.
هان اى مردم! جانهاى شما در گرو اعمال شماست، با استغفار خود جانهاى خود را آزاد كنيد، و پشتهاى شما از بار گناهتان سنگين است، با طول سجود خود آن را سبك كنيد،
وَاعْلَمُوا أَنَّ اللّهَ تَعالى ذِكْرُهُ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لا يُعَذِّبَ الْمُصَلِّينَ وَالسّاجِدِينَ، وَأَنْ لا يُرَوِّعَهُمْ بِالنّارِ يَوْمَ يَقُومُ النّاسُ لِرَبِّ الْعالَمِينَ.
أَيُّهَاالنّاسُ! مَنْ فَطَّرَ مِنْكُمُ صائِما مُؤْمِنا في هذَا الشَّهْرِ، كانَ لَهُ بِذلِكَ عِنْدَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ عِتْقُ رَقَبَةٍ، وَمَغْفِرَةٌ لِما مَضى مِنْ ذُنُوبِهِ.
فَقيلَ لَهُ: يا رَسُولَ اللّهِ لَيْسَ كُلُّنا يَقْدِرُ عَلى ذلِكَ.
فَقالَ صلى الله عليه و آله وسلم: اتَّقُوا النّارَ وَلَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ، اتَّقُوا النّارَ وَلَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ ماءٍ.
و بدانيد خدا ـ كه يادش بلند است ـ به عزّت خود سوگند ياد كرده است كه نماز گزاران و سجده كنندگان را عذاب نكند، و در آن روز كه همه در پيشگاه پروردگار عالميان به [ محاسبه ]ايستند آنان را با آتش نترساند.
اى مردم! هر كس در اين ماه روزه دار مؤمنى را افطارى دهد پاداش آن نزد خداى متعال آزادى يك بنده و آمرزش گناهان گذشته اش خواهد بود.
عرض شد: اى رسول خدا! همه ما توانا بر افطارى دادن نيستيم.
فرمود: از آتش بپرهيزيد هرچند با نصف خرما باشد، از آتش بپرهيزيد هرچند با جرعه اى آب باشد.
أَيُّهَا النّاسُ! مَنْ حَسَّنَ مِنْكُمْ في هذَا الشَّهْرِ خُلُقَهُ، كانَ لَهُ جَوازاٌ عَلَى الصِّراطِ يَوْمَ تَزِلُّ فِيهِ اْلأَقْدامُ.
وَمَنْ خَفَّفَ في هذَا الشَّهْرِ عَمّا مَلَكَتْ يَمينُهُ، خَفَّفَ اللّهُ عَلَيْهِ حِسابَهُ.
وَمَنْ كَفَّ فيهِ شَرَّهُ، كَفَّفَ اللّهُ عَنْهُ غَضَبَهُ يَوْمَ يَلْقاهُ.
وَمَنْ أَكْرَمَ فيهِ يَتِيما، أَكْرَمَهُ اللّهُ يَوْمَ يَلْقاهُ.
وَمَنْ وَصَلَ فيهِ رَحِمَهُ، وَصَلَهُ اللّهُ بِرَحْمَتِهِ يَوْمَ يَلْقاهُ.
وَمَنْ قَطَعَ فيهِ رَحِمَهُ، قَطَعَ اللّهُ عَنْهُ رَحْمَتَهُ يَوْمَ يَلْقاهُ،
وَمَنْ تَطَوَّعَ فيهِ بِصَلاةٍ، كَتَبَ اللّهُ لَهُ بَراءَةً مِنَ النّارِ.
اى مردم! هركس در اين ماه اخلاق خود را نيكو كند در آن روز كه قدمها [ بر صراط] مى لرزد براى او جواز بر صراط خواهد بود، و هركس دراين ماه بر مملوك [ و زيردست] خود آسان گيرد خدا حساب او را آسان كند، و هركس در اين ماه شرّ خود را [ از مردم] باز دارد خدا ـ در روزى كه با او ديدار كند ـ خشم خود از او برگيرد.
و هر كس در اين ماه يتيمى را اكرام كند خدا ـ در روز ديدارش ـ او را اكرام كند، و هركس در اين ماه با ارحام خود صله كند خدا ـ در روز ديدارش ـ او را به رحمتش رساند، و هركس در اين ماه از ارحام خود ببُرد خداـ در روز ديدارش ـ رحمت خود را از او قطع كند، و هركس در اين ماه نماز مستحبّى بخواند خدا برائت از آتش برايش بنويسد،
وَمَنْ أَدّى فيهِ فَرْضا، كانَ لَهُ ثَوابُ مَنْ أَدّى سَبْعِينَ فَريضَةً فِيما سِواهُ مِنَ الشُّهُورِ.
وَمَنْ أَكْثرَ فيهِ مِنَ الصَّلاةِ عَلَيَّ، ثَقَّل اللّهُ مِيزانَهُ يَوْمَ تَخِفُّ الْمَوازينُ.
وَمَنْ تَلا فيهِ آيَةً مِنَ الْقُرآنِ، كانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ في غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ.
أَيُّهَا النّاسُ! إِنَّ أَبْوابَ الْجِنانِ في هذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ، فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لا يُغْلِقَها عَلَيْكُمْ؛ وَأَبْوابَ النّيرانِ مُغْلَقَهٌ، فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لا يَفْتَحَها عَلَيْكُمْ؛ وَالشَّياطينَ مَغْلُولَةٌ، فَاسْأَلوُا رَبَّكُمْ أَنْ لا يُسَلِّطَها عَلَيْكُمْ.
و هر كس در اين ماه واجبى را انجام دهد پاداش كسى را كه هفتاد واجب در ماه هاى ديگر انجام دهد خواهد داشت، و هر كس در اين ماه صلوات بر من را افزون كند خدا ـ در آن روز كه [كفّه] ترازوهاى عمل [ نيك] سبك است [كفّه ]ترازوى عمل او را سنگين كند، و هر كس در اين ماه آيه اى از قرآن تلاوت كند براى او همچون پاداش كسى كه در ماه ديگر ختم قرآن كند خواهد بود.
اى مردم! در اين ماه درهاى بهشت گشوده است، از پروردگار خود بخواهيد كه آن را بر شما نبندد؛ و درهاى دوزخ بسته است، از پروردگار خود بخواهيد كه آن را بر شما نگشايد؛ و شيطانها در زنجيرند، از پروردگار خود بخواهيد كه آنان را برشما مسلّط نسازد.
قالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنينَ عليه السلام: فَقُمْتُ فَقُلْتُ: يا رَسُولَ اللّه ما أَفْضَلُ اْلأَعْمالِ في هذَا الشَّهْرِ؟
فَقالَ: يا أَبَاالْحَسَنِ! أَفْضَلُ اْلأَعْمالِ في هذَا الشَّهْرِ، الْوَرَعُ عَنْ مَحارِمِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ، ثُمَّ بَكى .
فَقُلْتُ: يا رَسُولَ اللّهِ! ما يُبْكيكَ؟
فَقالَ: يا عَلِيُّ! أَبْكي لِما يُسْتَحَلُّ مِنْكَ في هذَا الشَّهْرِ: كَأَنّي بِكَ وَأَنْتَ تُصَلّي لِرَبِّكَ، وَقَدِ انْبَعَثَ أَشْقَى اْلأَوَّلينَ وَالآخِرينَ، شَقيقُ عاقِرِ ناقَةِ ثَمُودَ، فَضَرَبَكَ ضَرْبَةً عَلى قَرْنِكَ، فَخَضَبَ مِنْها لِحْيَتَكَ .
امير مؤمنان عليه السلام فرمود: برخاستم و عرض كردم: اى رسول خدا! بهترين عملها در اين ماه چيست؟
فرمود: اى ابا الحسن! بهترين اعمال در اين ماه پرهيز از حرامهاى خداى سبحان است، سپس گريست. عرض كردم: اى رسول خدا! براى چه مى گريى؟
فرمود: اى على! مى گريم براى آنچه كه در اين ماه از تو حلال مى شمرند، گويا تو را مى بينم كه به نماز پروردگار خود ايستاده اى در حاليكه شقىّ ترينِ اوّلين و آخرين ـ آن همتاى پى كننده ناقه ثمود ـ برانگيخته شود و ضربتى بر فرقت فرود آورد كه محاسنت را از آن رنگين كند.
قالَ أَميْرُ الْمُؤْمِنينَ عليه السلام: فَقُلْتُ: يا رَسُولَ اللّهِ! وَذلِكَ في سَلامَةٍ مِنْ دِيني؟
فَقالَ صلى الله عليه و آله وسلم: في سَلامَةٍ مِنْ دِينِكَ.
ثُمَّ قالَ: يا عَلِيُّ! مَنْ قَتَلَكَ فَقَدْ قَتَلَني، وَمَنْ أَبْغَضَكَ فَقَدْ أَبْغَضَني، وَمَنْ سَبَّكَ فَقَدْ سَبَّني لِأَنَّكَ مِنّي كَنَفْسي؛ رُوحُكَ مِنْ رُوحي، وَطِينَتُكَ مِنْ طِينَتي.
إِنَّ اللّهَ تَبارَكَ وَتَعالى خَلَقَني وَإِيّاكَ، وَاصْطَفاني وَإِيّاكَ، وَ اخْتارَني لِلنُّبُوَّةِ وَاخْتارَكَ لِْلإِمامَةِ؛ فَمَنْ أَنْكَرَ إِمامَتَكَ، فَقَدْ أَنْكَرَ نُبُوَّتِي.
امير مؤمنان عليه السلام فرمود: عرض كردم: اى رسول خدا! آيا در آن روز دينم در سلامت است؟
فرمود: [ آرى] دينت در سلامت است.
سپس فرمود: اى على! هركس تورا بكشد مرا كشته است، و هركس با تو دشمنى كند با من دشمنى كرده است، و هركس به تو ناسزا گويد به من ناسزا گفته است، زيرا تو از من همچون جان منى، روحت از روح من، و سرشتت از سرشت من است، همانا خداى متعال مرا آفريد و تو را، و مرا برگزيد و تو را، مرا براى پيامبرى برگزيد و تو را براى امامت، پس هر كس امامت تو را انكار كند پيامبرى مرا انكار كرده است.
يا عَلِيُّ! أَنْتَ وَصِيّي، وَأَبُو وُلْدي وَ زَوْجُ ابْنَتي، وَخَليفَتي عَلى أُمَّتي في حَياتي وَبَعْدَ مَوْتي؛ أَمْرُكَ أَمْري وَنَهْيُكَ نَهْيي.
أُقْسِمُ بِالَّذي بَعَثَني بِالنُّبُوَّةِ وَجَعَلَني خَيْرَ الْبَرِيَّةِ، أَنَّكَ لَحُجَّةُ اللّهِ عَلى خَلْقِهِ، وَأَمِينُهُ عَلى سِرِّهِ، وَخَليفَتُهُ عَلى عِبادِهِ[2].
اى على! تو وصىّ من، و پدر فرزندان من، و همسر دختر من، و جانشين من بر امّتم ـ در زندگى و پس از مرگم ـ هستى.
فرمان تو فرمان من، و نهى تو نهى من است، سوگند به آن خدايى كه مرا به پيامبرى برانگيخت، و بهترين آدميان قرار داد، تو حجّت خدا بر خلق خدا، و امين او بر سرّ او، و خليفه او بر بندگانش هستى.
خطبه رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم
در جمعه آخر شعبان
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيى وَغَيْرُهُ، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسى، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ، عَنْ أَبي أَيُّوبَ، عَنْ أَبِي الْوَرْدِ،
عَنْ أَبي جَعْفَرٍ عليه السلامقالَ: خَطَبَ رَسُولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله وسلمالنّاسَ في آخِرِ جُمُعَةٍ مِنْ شَعْبانَ، فَحَمِدَ اللّهَ وَأَثْنى عَلَيْهِ، ثُمَّ قالَ:
أَيُّهَا النّاسُ! إِنَّهُ قَدْ أَظَلَّكُمْ شَهْرٌ فيهِ لَيْلَةٌ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، وَهُوَ شَهْرُ رَمَضانَ؛ فَرَضَ اللّهُ صِيامَهُ، وَجَعَلَ قِيامَ لَيْلَةٍ فيهِ بِتَطَوُّعِ صَلاةٍ، كَتَطَوُّعِ صلاةِ سَبْعِينَ لَيْلَةً فِيما سِواهُ مِنَ الشُّهُورِ،
ترجمه: امام باقر عليه السلام فرمود: رسول خدا صلى الله عليه و آله وسلمدر آخرين جمعه اى از ماه شعبان براى مردم خطبه خواند و پس از حمد و ثناى الهى فرمود:
اى مردم! ماهى بر شما سايه افكنده كه در آن شبى است بهتر از هزار ماه، و آن ماه رمضان است كه خدا روزه آن را واجب، و يك
شب به نماز مستحبّ برخاستن در آن را همچون نماز مستحبّ هفتاد شب از ماه هاى ديگر قرار داده است،
وَ جَعَلَ لِمَنْ تَطَوَّعَ فِيهِ بِخَصْلَةٍ مِنْ خِصالِ الْخَيْرِ وَالْبِرِّ، كَأَجْرِ مَنْ أَدّى فَرِيضَةً مِنْ فَرائِضِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ.
وَمَنْ أَدّى فِيهِ فَرِيضَةً مِنْ فَرائِضِ اللّهِ كانَ كَمَنْ أَدّى سَبْعِينَ فَريضَةً مِنْ فَرائِضِ اللّهِ فِيما سِواهُ مِنَ الشُّهُورِ.
وَهُوَ شَهْرُ الصَّبْرِ وَإِنَّ الصَّبْرَ ثَوابُهُ الْجَنَّةُ، وَشَهْرُ الْمُواساةِ وَهُوَ شَهْرٌ يَزيدُ اللّهُ في رِزْقِ الْمُؤْمِنِ فيهِ، وَمَنْ فَطَّرَ فيهِ مُؤمِنا صائِما كانَ لَهُ بِذلِكَ عِنْدَ اللّهِ عِتْقُ رَقَبَةٍ وَمَغْفِرَةٌ لِذُنُوبِهِ فِيما مَضى .
و پاداش يك خصلت خير، و نيكوكارى مستحب در آن را همچون پاداش كسى كه واجبى از واجبات خداى سبحان را انجام داده مقرّر فرموده است،
و هر كس يك واجب از واجبات خدا را در آن انجام دهد، همچون كسى است كه هفتاد فريضه از فرايض خدا را در ماه هاى ديگر انجام داده باشد، و آن ماه صبر است و پاداش صبر بهشت است، و نيز ماه هميارى است، و نيز ماهى است كه خدا روزى مؤمن را در آن فزونى بخشد، و هر كس در آن، مؤمن روزه دارى را
افطارى دهد، در نزد خدا پاداش آزادى يك بنده، و آمرزش گناهان گذشته اش را دارد.
قيلَ: يا رَسُولَ اللّهِ لَيْسَ كُلُّنا يَقْدِرُ عَلى أَنْ يُفَطِّرَ صائِما.
فَقالَ: إِنَّ اللّهَ كَريمٌ يُعْطي هذَا الثَّوابَ لِمَنْ لَمْ يَقْدِرْ إِلاّ عَلى مَذَقَةٍ مِنْ لَبَنٍ يُفَطِّرُ بِها صائِما، أَوْ شَرْبَةٍ مِنْ ماءٍ عَذْبٍ، أَوْ تَمَراتٍ لا يَقْدِرُ عَلى أَكْثَرَ مِنْ ذلِكَ.
وَ مَنْ خَفَّفَ فيهِ عَنْ مَمْلُوكِهٍ خَفَّفَ اللّهُ عَنْهُ حِسابَهُ.
وَ هُوَ شَهْرٌ أَوَّلُهُ رَحْمَةٌ، وَأَوْسَطُهُ مَغْفِرَةٌ، وَآخِرُهُ الإِجابَةُ وَالْعِتْقُ مِنَ النّارِ.
عرض شد: اى رسول خدا! همه ما براينكه روزه دارى را افطارى دهيم توانا نيستيم.
فرمود: خدا كريم است همين پاداش را به كسى كه با آبِ آميخته با شيرى، يا با جرعه آب گوارايى، يا با چندين خرما ـ كه جز بر آن قادر نيست ـ روزه دارى را افطارى دهد نيز عطا مى كند.
و هر كس در آن بر مملوك (و زير دست) خود آسان گيرد خدا از او آسان حساب كشد.
واين ماهى است كه آغاز آن رحمت، و ميانه آن مغفرت، و پايان آن اجابت و آزادى از آتش است.
وَ لا غِنى بِكُمْ عَنْ أَرْبَعِ خِصالٍ: خَصْلَتَيْنِ تُرْضُونَ اللّهُ بِهِما، وَخَصْلَتَيْنِ لا غِنى بِكُمْ عَنْهُما.
فَأَمَّا اللَّتانِ تُرْضُونَ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ بِهِما: فَشَهادَةُ أَنْ لا إِلهَ إلاَّ اللّهُ وَأَنَّ مُحَمَّدا رَسُولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله وسلم.
وَ أَمَّا اللَّتانِ لاغِنى بِكُمْ عَنْهُما: فَتَسْأَلُونَ اللّهَ فيهِ حَوائِجَكُمْ وَالْجَنَّةَ، وَتَسْأَلُونَ الْعافِيَةَ وَتَعُوذُونَ بِهِ مِنَ النّارِ[3].
و شما [ در اين ماه] از چهار خصلت بى نياز نيستيد، با دو خصلت خدا را خشنود مى سازيد، و به دو خصلت ديگر نيز محتاجيد.
امّا آن دو كه با آنها خداى سبحان را خشنود مى كنيد: شهادت به اين است كه هيچ معبود بحقّى جز خدا نيست، و محمّد صلى الله عليه و آله وسلمرسول خداست.
و امّا آن دو كه شما را خوشنود مى كند و از آنها بى نياز نيستيد اين كه: از خدا ـ در اين ماه ـ حوائج و بهشت و عافيت را بخواهيد،
و از آتش به او پناه بريد.
[1]. كذا في الأمالى، وليس في العيون .
[2]. عيون اخبار الرّضا، ج1، ص230، ح53، والأمالى، المجلس20، ص84، ح4. والحديث موثّق كالصّحيح على ما قاله المجلسىّ الأوّل رحمه الله (روضة المتّقين، ج3، ص 277).
[3]. الكافي، ج4، باب فضل شهر رمضان، ص66، ح4. والحديث حسن على ما قاله المجلسىّ رحمه الله مرآة العقول، ج16، ص 206.
و رواه الصدوق في من لايحضره الفقيه، ج2، باب فضل شهر رمضان وثواب صيامه، ص58، ح1؛ والأمالى، المجلس11، ص43، ح1؛ وثواب الأعمال، ص90، ح7؛ والخصال، ص259، ح135، وفضائل الأشهر الثلاثة، ص71، ح51 .
- پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
- پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.