موسسه پیام امام هادی علیه السلام

آنچه در ادامه می‌خوانید صحبت‌های آیت‌الله رفيعي پور، مدیر موسسه تحقیقاتی امام هادی علیه السلام در پاسخ به پرسش های خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی مجمع ناشرین انقلاب اسلامی، پیرامون اهمیت این مراسم بزرگ شیعیان است.

از فرصتی که در اختیار ما گذاشتید تشکر می کنیم. لطفا بفرمائید تحیل شما دربارۀ زیارت اربعین چیست؟

بسم­ الله الرحمن الرحیم

در روایت آمده است که «صفان بن مهران» از امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که آقا فرمودند: روز اربعین وقتی روز بلند شد امام حسین علیه السلام را با این الفاظ زیارت کنید و خود امام صادق علیه السلام یک متن زیارتی برای شیعیان آموزش دادند و آماده کردند که در روز اربعین با این زیارت و با این الفاظ، امام حسین علیه السلام را زیارت کنید.

این روایت را شیخ طوسی که از بزرگان شیعه است در کتاب «مصباح المتهجد» نقل کرده که در ابتدای آن زیارت چنین آمده است:

«السلام علی ولی‌الله و حبیبه السلام علی خلیل ‌الله و نجیبهِ».

همچنین امام حسن عسکری علیه السلام فرمودند: «علامات المؤمنین خمسٌ» پنج چیز علامت مؤمن است، یکی زیارت الاربعین. بنابر این زیارت اربعین هم از طرف امام صادق علیه السلام تعیین و تأیید شده است و هم از طرف امام حسن عسکری علیه السلام ،پس زیارت اربعین ریشۀ روایی دارد. نکتۀ زیبا اینجاست که تنها امامی را که بنده دیدم روز اربعین، زیارتش وارد شده باشد، امام حسین علیه السلام است. این به این معنا نیست که ما در اربعین پیغمبر خدا و ائمۀ دیگر علیهم السلام را زیارت نکنیم؛ اما این زیارت اربعین، یک جنبۀ خاصی دارد که امام صادق علیه السلام و امام حسن عسکری علیه السلام که آثارشان به ما رسیده، دستور دادند این کار را بکنیم.

زیارت اربعین از چه زمانی و چه تاریخی سنت شده است که پیاده بروند؟

پیاده‌روی در زیارت اربعین از چه زمانی بوده است؟

این حرکت از همان اولین اربعین امام حسین علیه السلام، یعنی سال ۶۱ هجری شروع شد، جابربن عبدالله انصاری که از علما و دانشمندان و از اصحاب پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله است، اولین اربعین، با یکی از دانشمندان به نام عطا یا عطیه و غلامش، به زیارت امام حسین علیه السلام آمدند، عطیه یا عطا که مرد دانشمندی است می‌گوید: جابر در فرات غسل کرد و پیاده قدم برداشت، قدم زنان، روشن است که جابر از مدینه و دیار سکونت خود که پیاده نیامده، معمولاً مرکبی داشته، اما از آنجا شروع پیاده رفتن می کند و تا به قبر امام حسین علیه السلام رسید،گفت: دست من را بگذار روی قبر امام حسین علیه السلام و مشهور است که می‌گوید: چگونه زیارت کرد و طبق نقل‌ها، اهل بیت امام حسین علیه السلام در همان اربعین اول آمدند به زیارت قبر آن حضرت.

پس باید گفت که زیارت اربعین از اولین اربعین امام حسین علیه السلام شروع شد و اولین پیاده رونده هم، همین جناب جابربن عبدالله است. من اینجا لازم است برای شما و کسانی که صحبت‌های بنده را می‌خوانند بگویم که مرحوم «ابن قولویه» در کتاب «کامل الزیارات» که از کتب بسیار متین شیعه است و خیلی هم قدیمی است و قبل از شیخ صدوق نوشته شده است، در باب ۴۹ کتابش چنین می آورد:

«ثواب من زار الحسین راکبا أو ماشیا» هر کدام یک بابی دارد که چندین حدیث نقل می‌کند که کسی که زیارت کند امام حسین علیه السلام را، حالا یا با مرکب یا پیاده، برای هر گامی که برمی‌دارد، حسنه‌ای می‌نویسند و باز برای هر گامی که برمی‌دارد یک گناه از او پاک می‌شود این حدیث شمارۀ ۱همین باب است. جالب این است که در حدیث شمارۀ ۲ امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «کسی که از اهلش جدا می‌شود ـ یعنی از همان خانه که حرکت می‌کند ـ اگر پیاده برود به سمت امام، فرقی ندارد که منزلش در کربلا یا نجف یا شهرهای دیگر باشد، «باوَّلِ خُطْوَة مَغْفِرَهُ ذُنُوبِه» اولین قدمی که برمی‌دارد، خدا گناهش را می‌بخشد و نیز هر گامی که برمی‌دارد، جنبۀ قداست دارد و خدا به او عنایت می‌کند.

در جای دیگر امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: کسی که به طرف قبر امام حسین علیه السلام برود، «مَاشِیاً (یعنی پیاده) کتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکلِّ خُطْوَةٍ أَلْفَ حَسَنَه»،هر قدمی هزار حسنه برای او می‌نویسند و هر قدمی هزار گناه از نامۀ اعمالش برده می‌شود و درجاتش هزار درجه بالا می‌رود، البته این را بگویم که علت تغییر ثواب‌ها برای تغییر معرفت است، هر چه معرفت بالاتر برود، ثواب هم بالاتر ‌می‌رود. بنابراین پیاده‌روی برای زیارت قبر امام حسین علیه السلام در روایات اسلامی هم تأکید شده است.

و اما این که سنت پیاده‌روی در این اواخر چگونه بوده؟ از زمان شیخ انصاری(ره) سنت پیاده‌روی ترویج شد، نه اینکه نبود، عرض کردم این پیاده روی از اربعین اول شروع شد در بین علما هم به برکات این روایات، پیاده‌روی بود؛ ولی در این یکی دو قرن اخیر از زمان مرحوم شیخ انصاری که بزرگترین مجتهد بود، شروع شد.

مرحوم شیخ انصاری سال۱۲۸۱ به رحمت خدا رفت، از قبل از وفات ایشان این حرکت شروع شد و بعد مرحوم محدث قمی، محدث نوری استاد محدث قمی، ایشان پیاده‌روی را در عید قربان از نجف به کربلا با ۳۰ نفر دوباره شروع کرد و این ادامه پیدا کرد. جالب توجه این است که مرحوم «سیدجواد شبر» در کتاب خودش که به نام «ادب طب» نوشته است، چنین می‌گوید که البته بنده به فارسی می گویم: در اربعین همۀ طوایف اسلامی در کربلا اجتماع می‌کنند و از شمال عراق به جنوب عراق پی در پی می‌آیند.

الان که از نجف تا کربلا می‌روند، حدود ۱۰۰کیلومتر است؛ اما من از بعضی‌ها شنیدم بعضی از افراد از قسمت شمال حدود ۴۰۰، ۵۰۰ کیلومتر پیاده این راه را می‌آیند؛ ایشان می‌گوید همه به طرف کربلا پی در پی می‌آیند. ترکها، فارسها، عربها و دیگر افراد. مرحوم شبر باز می‌گوید: مبالغه نیست اگر بگویم بیش از یک میلیون برای زیارت اربعین و احیای نام امام حسین علیه السلام می‌آیند. پس این سنت سال‌ها، صدها سال همین‌طور ادامه داشته است، منتها در این زمان‌ها مانند زمان متوکل یا زمان صدام، این پیاده روی منع قانونی پیدا می‌کرد و اگر کسی می‌خواست برود می‌گرفتند و زندانی می‌کردند و می‌کشتند.

مرحوم آقا میرزاجواد ملکی تبریزی که از آیات عظام و بزرگان اهل اخلاق است، می‌فرماید: برای مراقبه لازم است که روز اربعین به زیارت امام حسین علیه السلام بروید ولو یک بار در عمر، و ایشان هم به این مسئله تأکید دارد. الان هم می‌بینید بحمدالله شایدبیش از ۲۰میلیون از نجف به کربلا و از شمال عراق به طرف کربلا حرکت می‌کنند و الان دیگر جنبۀ شعاری هم پیدا کرده و در مقابل آن حرکت ضدتشیع و ضدولایت تکفیری‌ها، اینها علاوه بر اینکه این سنتِ صدها ساله را ادامه می‌دهند، در مقابل جریان های استکباری و معاند هم ایستاده اند.

من یک جمله از مرحوم آیت‌الله بهجت نقل کنم که ایشان می‌فرمود: الان هنوز همۀ مردم عالم امام حسین علیه السلام را نمی‌شناسند و این تقصیر ماست، چون ما برای سیدالشهدا علیه السلام، طوری فریاد نزدیم که همۀ عالم صدای ما را بشنوند، پیاده‌روی اربعین بهتر فرصت برای معرفی امام حسین علیه السلام به عالم است. بنابراین این پیاده‌روی اربعین، از نظر مراجع محدثین و محققین و روایات مورد تأیید بوده و هست و یک حرکت اسلامی است.

وظیفه ناشران و اصحاب قلم برای ترویج این حرکت چیست؟

من ابتدا می‌گویم وظیفۀ اصحاب رسانه، صدا و سیما، سایت‌ها، فعالین فضای مجازی این است که به گفتۀ آیت‌الله بهجت این صدا را به عالم برسانند.

ناشرین هم در حد خودشان اگر جزوه‌، کتاب یا مقاله ای در این زمینه دارند، نشر بدهند، در این زمینه به فکر سود نباشند که انشاءالله نیستند، به فکر نشر ثواب زیارت امام حسین علیه السلام باشند، به فکر نشر زیارت اربعین باشند و ان شاء الله همان‌طور که اعراب، بادیه‌نشین‌ها، روستائی‌ها و شهر نشین ها از نجف تا کربلا و همانطور در جاهای دیگر از شمال که زائران می‌آیند، همه می‌آیند و به زائرین امام حسین طعام می‌دهند، ناشرین هم باید طعام فرهنگی‌شان را رایگان با افتخار و معرفت هم برای زائرین امام حسین علیه السلام و هم برای عالمیان قرار بدهند.

«پایان خبر»

نوشتن دیدگاه